Фрагменты истории Советской Армии в поэзии и песнях

                            К  100 – ЛЕТИЮ  СО  ДНЯ ОБРАЗОВАНИЯ

СОВЕТСКИХ  ВООРУЖЁННЫХ  СИЛ

(фрагменты истории  в стихах).

 

Славный боевой путь Советских Вооружённых сил был отражён во многих стихах и  песнях, написанных как на русском языке, так и на языках других народов СССР.

Ниже приведены тексты ряда стихов и песен из числа написанных  на эту тему на русском и на белорусском языке и охватывающих период  от гражданской войны до периода после Великой Отечественной войны.

 

         СТИХИ И ПЕСНИ НА РУССКОМ ЯЗЫКЕ

 

  1. Белая армия, чёрный барон (автор слов П. Григорьев)

 

Белая армия, черный барон

Снова готовят нам царский трон.

Но от тайги до британских морей

Красная Армия всех сильней.

 

Припев:

Так пусть же Красная

Сжимает властно

Свой штык мозолистой рукой.

И все должны мы

Неудержимо

Идти в последний смертный бой!

 

Красная Армия, марш вперед!

Реввоенсовет нас в бой зовет.

Ведь от тайги до британских морей

Красная Армия всех сильней.

 

Припев:

 

Мы раздуваем пожар мировой,

Церкви и тюрьмы сравняем с землей.

Ведь от тайги до британских морей

Красная Армия всех сильней.

 

Припев:

1920г.

 

 

 

  1. Десятилетняя песня (автор В. Маяковский)

 

Дрянь адмиральская,

пан

и барон

шли

от шестнадцати

разных сторон.

 

Пушка —

французская,

английский танк.

Белым

Папаша –

Антантовый стан.

 

Билась

Советская

наша страна,

дни

грохотали

разрывом гранат.

 

Не для разбоя

битва зовет —

мы

защищаем

поля

и завод.

 

Шли деревенские,

лезли из шахт,

дрались

голодные,

в рвани

и вшах.

 

Серые шлемы

с красной звездой.

Белой ораве

крикнули:

Стой!

 

 

 

Били Деникина,

били

Махно,

так же

любого

с дороги смахнем.

 

Хрустнул,

проломанный,

Крыма хребет.

Красная

крепла

в громе побед.

 

С вами

сливалось,

победу растя,

сердце

рабочих,

сердце

крестьян.

 

 

С первой тревогою

с наших низов

стомиллионные

встанем на зов.

 

Землю колебля,

в новый поход

двинут

дивизии

Красных пехот.

 

Помня

принятие

красных присяг,

лава

Буденных

пойдет

на рысях.

 

Против

буржуевых

новых блокад

красные

птицы

займут облака.

 

Крепни

и славься

в битвах веков,

Красная

Армия

большевиков!

1928г.

 

  1. С нами поёт вся страна (автор слов В. Лебедев-Кумач)

 

Эй, веселей запевайте вы, соколы

Армии Красной сыны.

Пусть долетает до солнца высокого

Песня Советской Страны.

 

Припев:

Нигде на свете нет силы,

Чтобы сломила

Молодость нашей страны.

Смело шагайте вперед, наши соколы

Армии Красной сыны!

 

Родина наша руками могучими

Наши ряды создала,

Нам приказала быть самыми лучшими,

В сердце отвагу влила.

 

Припев:

 

Солнце нас било горячими стрелами,

Град пулеметом строчил.

Буря и холод нас крепкими сделали,

Ветер нас петь научил.

 

Припев:

 

 

 

Наша страна, как и мы, быстроногая

Приступом с боя берет

Небо высокое, море глубокое,

Горы и  топи  болот.

 

Припев.

 

Радостно видеть дороги просторные,

Помощь и дружбу вокруг.

Весело слышать нам песни задорные

Наших друзей и подруг.

 

Припев.

 

С нами поют пионеры – отличники,

Мать, и отец, и жена.

С нами герои поют пограничники,

С нами поет вся страна!

 

Припев:

1937г.

 

  1. Песня о присяге (автор слов В. Лебедев-Кумач)

 

Я, Родины славной защитник и воин,

Я, сын трудового отца,

Клянусь и ручаюсь, что буду достоин

Высокого званья бойца.

 

Недаром народу давал я присягу

И Родине всей присягал –

В бою отступать я не буду ни шагу

И грудью пойду на врага.

 

Я полон отваги, я крепок и молод,

И в бой я за правду иду –

За землю, за волю, за cepn и за молот,

За красную нашу звезду.

 

Клянусь я народу и милой Отчизне

И выполню клятву свою:

Щадить я не буду ни крови, ни жизни,

С врагами сражаясь в бою.

 

Я буду Советскую нашу державу

Достойно и смело хранить

И Армии Красной геройскую славу

Не дам никому уронить!

 

Я, Родины славной защитник и воин,

Я, сын трудового отца,

Клянусь и ручаюсь, что буду достоин

Высокого званья бойца!

 

 

 

  1. Песня смелых (автор слов А. Сурков)

 

Стелются черные тучи,

Молнии в небе снуют,

В облаке пыли летучей

Трубы тревогу поют.

С бандой фашистов сразиться

Сталин отважных зовет.

Смелого пуля боится,

Смелого штык не берет!

 

Ринулись ввысь самолеты,

Двинулся танковый строй,

С песней стрелковые роты

Вышли за Родину в бой.

Песня – крылатая птица –

Смелых скликает в поход.

Смелого пуля боится,

Смелого штык не берет!

 

Славой бессмертной покроем

В битвах свои имена.

Только отважным героям

радость победы дана.

Смелый к победе стремится,

Смелым – дорога вперед.

Смелого пуля боится,

Смелого штык не берет!

 

Смелый дерется с врагами,

Жизни своей не щадя,

 

Смелый проносит, как знамя,

Светлое имя вождя.

Смелыми Сталин гордится,

Смелого любит народ,

Смелого пуля боится,

Смелого штык не берет!

1941

 

  1. Когда поют солдаты (автор слов М. Лисянский)

 

 

Шагает ночь к рассвету,

Труба зовет в поход,

Солдат Страны Советов

О Родине поёт.

Безусые комбаты

Ведут своих орлят.

Когда поют солдаты,

Спокойно дети спят.

 

Подхватим песню, братцы,

В поход возьмем в друзья,

Нам с песней расставаться

Сейчас никак нельзя.

Послушны автоматы,

Машины держат ряд.

Когда поют солдаты,

Спокойно дети спят!

 

Сады плоды роняют,

Трава горит в росе,

Лежит земля родная

Во всей своей красе.

Храним ее мы свято –

От Братска до Карпат.

Когда поют солдаты,

Спокойно дети спят.

 

Земля зарей объята,

Знамена впереди,

Без песен нет солдата,

Без песен нет пути

 

 

Рассветы и закаты

Навстречу нам летят.

Когда поют солдаты,

Спокойно дети спят!

 

Шагает ночь к рассвету,

Труба зовет в поход,

Солдат Страны Советов

О Родине поет.

Безусые комбаты

Ведут своих орлят.

Когда поют солдаты,

Спокойно дети спят…

1961г.

 

 

 

СТИХИ И ПЕСНИ НА БЕЛОРУССКОМ ЯЗЫКЕ

 

         1. Чырвоная  мятла  добра  мяла  ( аўтар К. Крапiва )

( Чырвонай Армii. Успамiны

ў  зень гадавiны )

 

Цяжкi час быў для Саветаў,

Надта ж моцна прыпякло,

Памятаецца нам гэта,

Нiбы ўчора ỹсё было:…

 

Вось, вядомы ўсяму свету,

Чорнаморскi адмiрал

Прэ вайною на Саветы–

Войска моцнае сабраў…

 

Мы ж расправiлiся з гадам-

Не пабачыў ён Масквы:

Той штыхом, а той прыкладам–

I…Калчак без галавы.

 

Вось якраз такiм жа родам

Браў Юдзенiч Петраград–

К нам палез са ўсякiм збродам,

Потым сам аж бы ў не рад:…

 

 

Неўзабаве тут за iмi

I Дзянiкiн– вось ён, –вот–

З афiцэрамi сваiмi

На Маскву разявiў рот

 

Не адзiн аб троне марыў,

Вось i Врангель, фон-барон,

Гэткiм самым жа макарам

Сесцi мерыўся на трон.

 

Мы ж не цацкалiся з гадам,

Не зважалi, што барон,

I ў галёш падбiтым задам

Неўзабаве сеỹ i ён…

 

I з суседзямi-панамi

Нам прыйшлося ваяваць, –

Наляцелi груганамi,

Пруцца к нам за раццю раць.

 

Вось сабралiся мы троху

Ды штурхнулi так паноў,

Што яны з перепалоху

Адраклiся й жупаноў.

 

Яшчэ потым i эсэры

(Нiбы нашы сваякi)

Шкоды многа нам без меры

Нарабiлi, сцервюкi

 

Там Пятлюра вунь з Марусяй,

Тут вось Савiнкаў Барыс

На Ўкраiне й Беларусi

Бунт надумалi стварыць

 

А Антонаў гэтым часам

Чуць не ўзяỹ у нас Тамбоў,

Але мы iм– па мардасах

Ды пусцiлi без зубоў.

 

З той пары пад вольным небам

Вунь як вырас бальшавiк!

Але моцна яшчэ трэба

Нам трымаць чырвоны штык

1923г.

 

\

 

  1. Змаганнiкам за Кастрычнiк (аўтар Я. Колас)

 

Бушавала бура з сiлай нечуванай

А вы йшлi напорна крокам нестрыманым.

 

Вар’яцела мора, пенiлiся хвалi,

А вы йшлi няспынна, вабiлi вас далi.

 

Бухалi гарматы, грукацелi громы,

А вы йшлi наперад вiхрам-бураломам.

 

Разбiвалi ковы, векавыя путы,

А на кожным кроку вораг злы i люты.

 

I было змаганне, ой было змаганне!

Не хацеў стары свет страцiць панавання.

 

Каледзiн, Карнiлаў, Калчак i Дзянiкiн

Йшла навала супраць у шаленстве дзiкiм.

 

I каваў кайданы вораг за гранiцай,

Ды нiхто не здолеў той жывой крынiцы.

 

Лiха, небяспека ўсюды вас чакала,

Згiнула ў дарозе змагароў нямала.

 

А дарога ваша-горы, перавалы.

Але ўсё здалелi рацi занядбалых.

 

Пройдзен шлях пачэсны, трудны i вялiкi

Не залье яго той шквал шалена-дзiкi,

 

Што падняць гатовы Чэмберлен зацяты,-

Кiнуты на свеце добрыя зярняты

 

Выйшлi зернi тыя ў  шоўкавыя рунi.

Праўдай сталi вашы мары аб Камуне.

 

1927г.

 

 

 

 

 

  1. Чырвонай Армii парад ( аўтар П. Глебка )

 

Над горадам сiгнальны пошчак

I сцягi полымем гараць –

Сягоння ў нас на люднай плошчы

Чырвонай Армii парад.

 

За крокам – крок, за ротай – рота,

За батальёнам батальён

Iдзе суровая пяхота,

Разведкi лёгкi эскадрон.

 

Да самай ночы ад свiтанку,

Ад самых ранiшнiх зарнiц

Паўзуць жалезным брухам танкi,

Аж стогнуць сцены камянiц.

 

Iмчацца коннiцы калоны,

Рыпяць марозна капыты,

Храпуць успуджаныя конi

I падымаюць снежны пыл.

 

I гэта стройная лавiна

Мне навявае ўспамiн

Пра барацьбу маёй краiны,

Пра слаўныя былыя днi?

 

Пра тыя днi, калi на полi,

У вiхры смерцi i адваг,

Палкi чырвоныя за волю

Галовы слалi далавах.

 

Не для геройства, не для славы –

Каб скiнуць з нашых плеч ярмо –

Iшлi на Крым i на Варшаву

I дасягнулi перамог.

 

Настане дзень, калi iзноўку

Над светам пройдзе вал вайны.

Мацней сцiскаючы вiнтоўкi,

Саветы выйдзем баранiць.

 

 

Не зможа нас нiхто ў паходах,

I закрасуе воля скрозь:

Ты паглядзi, якi ў пяхоты

Упэўнены i цвёрды крок!

 

Ты паглядзi, як ад свiтанку,

Ад самых ранiшнiх зарнiц,

Паўзуць жалезным брухам танкi,

Аж стогнуць сцены камянiц.

 

Iмчацца коннiцы калоны,

Рыпяць марозна капыты,

Храпуць успуджаныя конi

I падымаюць снежны пыл.

 

А вецер сцягi развявае,

Яны агнiстасцю гараць.

Урад рэспублiкi прымае

Чырвонай Армii парад.

 

1929г.

 

  1. Рыбакова хата ( аўтар Я. Колас )

(урывак з паэмы, прысвечаны вызваленчаму паходу Чырвонай Армii у Заходнюю Беларусь)

 

Цi помнiш, край мой, каб калi

Такiя тут iшлi салдаты!

 

Iшлi не з захаду – з усходу,

Iшлi не з тым, каб паланiць,

Iшлi, каб волю даць народу,

Дабро яно абаранiць.

 

Узяць пад братнюю апеку

Яго жыццё, набытак, лёс,

Паставiць крыж пакутам, здзеку,

Якiх ён многа перанёс.

 

I ў камандзiра i ў cалдата

У сэрцы быў наказ адзiн:

Зямлi савецкай верны сын,

За праўду стань i брат за брата.

 

 

I гэту прыязнь к простым людзям,

Што наш баец нясе з сабой,

Народ заўсёды помнiць будзе

Са шчырым сэрцам i душой.

 

I ўcюды, зеленню спавiты,

Стаялi аркi ў чэсць байцоў.

Iшоў народ з усiх канцоў

Зiрнуць братам у твар адкрыты.

 

Усе, каго насiлi ногi,

Старыя, дзецi беглi з хат.

Як мак у полi, ўскай дарогi

Стаялi тысячы дзяўчат…

 

Праходзяць танкi, i танкiсты

Букеты ловяць на хаду.

«Чакай, дзяўчыначка, прыду!»

I танк iмчыцца з шумам, свicтам.

 

1947.

 

5.Чырвонай Армii (аўтар Я. Колас )

 

Душою і сэрцам мы з вамі, героі,

Сыны дарагія, наш цвет!

Вы множыце славу савецкае зброі,

З надзеяй на вас глядзіць свет.

 

Драпежныя орды пад вашым ударам,

Як скрышаны лёд, растаюць.

Рыхтуйце-ж магілы фашысцкім пачварам,

Змятайце нямецкую муць.

 

Ад фінскіх узгор’яў, з Дуная і Прута

Паўзе саранчою брыда,

І ўсё пажырае, знішчае ўсё люта

Галодная зграя, арда.

 

Руіны, пажары іх значацца следам

І ўсюды нявінная кроў,

Не шкода дзяцей і жанчын людаедам,

Не шкода ім сёл, гарадоў.

 

Бандыт і грабежнік, звяруга шалёны,

Фашысцкая чорная вош,

Дык што яму права, людскія законы, –

Закон яго – доўбня і нож.

 

Такіх цемрашалаў не знаў свет ніколі.

Адпомсцім-жа гаду за здзек.

I чэрап арыйскi на стоптаным полi

Угробiм, уложым навек.

 

Душою і сэрцам мы з вамі, героі,

Краса наша, гордасць i цвет!

Вы множыце славу чырвонае зброі,

З надзеяй на вас глядзіць свет.

1942

 

 

  1. Правадыр (аўтар – П. Глебка)

 

Цяжкая, суровая доля нам выпала…

Мы цвёрда сустрэлi каварны ўдар!

Нянавiсць успыхнула полымем вымпела

I грознага гневу разлiўся пажар.

 

У гэтым агнi наша вытрымка кована,

Якую нiкому нiчым не зламаць.

У гэтым агнi наша мужнасць гартована,

Якая на подзвiгi рушыла раць.

 

I мы пад цяжарам бяды не сагнулiся,

На ўсю неабдымную велiч i шыр

Народныя сiлы ў баях развiнулiся,

Бо з намi,у сэрцах у нас – правадыр.

 

Глядзiце, прыкрыўшы магутнымi крыллямi

Ад ьанды варожай савецкi прастор,

У даль самалёты плывуць эскадрыллямi

I ў небе высокi трымаюць дазор.

 

На снежнай зямлi, палыхаючы зорамi,

Магутныя танкi iдуць чарадой…

Усё гэта сталiнскiм розумам створана

I воляю Сталiна рушана ў бой.

 

У бой за Радзiму, за славу народную,

За творчую працу, за шчасце i мiр

На плечы шынель апрануўшы паходную

Наперадзе войска iдзе правадыр.

 

Нiкiм не заўважаны, полем, гасцiнцамi

Вядзе ён на ворага нашы палкi?

Нябачна ў  pямлянках жыве з пехацiнцамi

I водзiць гвардзейскiя часцi ў штыкi,

 

Калi ж, пранiзаныя лютаю куляю,

Мы падаем нiц у няроўным баю,

Ён цiха падходзiць i з ласкаю чулаю

На помая руку падае нам сваю.

 

I мы падымаемся хвалямi ярымi,

Кiдаемся ў бiтвы раз́ятраны вiр,

I коцiцца вораг пад нашымi ўдарамi,

Бо з намi, у сэрцы у нас – правадыр.

 

Iдзе ён знаёмай паходкаю простаю,

I рунь зелянее на чорных палях,

I скрозь над людзмi, як з легенды выроствае,

Гарыць i трапечацца сонечны сцяг.

 

Ён буры ваеннай вгнямi апалены,

На iм палымнее гарачая кроў.

Пад сцягам пурпуравым Ленiна –Сталiна

Мы прыдзем да мiрнага шчасця iзноў.

 

Мы духам нязломныя, воляй упартыя,

Бо ведае кожны баец, камандзiр,

Што з намi вялiкая, мудрая Партыя,

Што з намi, наперадзе нас – правадыр.

 

1942г.

 

 

  1. Сталiн даў нам арлiныя крыллi (аўтар М. Танк)

 

Cталiн даў нам арлiныя крыллi,

Каб не зналi мы зморы ў баю,

Каб, узняўшы ў палёт эскадрыллi,

Баранiлi Раздiму сваю…

 

Нам радзiма даверыла сонца,

Зоры ясныя i супакой

Вартаваць над прасторам бясконцым,

Над Савецкаю нашай зямлёй.

 

I дарэмна сцярвятнiкi кружаць–

Наша сонца iм не пагасiць.

Нас нiкому нiколi не здужаць,

Мы заўсёды на варце гранiц

 

У агнi гартавалi мы сiлы,

Непахiсную волю сваю.

Cталiн даў нам арлiныя крыллi,

Каб не зналi мы стомы ў баю.

1952г

Подборку произвёл

Станислав Градов,

г. Минск

Leave a Reply

Ваш e-mail не будет опубликован. Обязательные поля помечены *

*